سندرم داون در کودکان چیست؟ انواع ان علتها و معالجه
سندرم داون در کودکان می تواند برگرفته از دلایل و علت های متفاوت باشد این بیماری یا بهتر بگوییم این اختلال ممکن است به خاطر علل ژنتیکی رخ دهد. درست متوجه شدید سندرم داون یک اختلال ژنتیکی می باشد. به گفته کارشناسان و پزژوهشگران این بیماری ناشی از یک کروموزم اضافی میباشد. این اختلال توسط ییک پژوهشگر انگلیسی کشف شد. مهمترین علت و دلیلی که کودکان مبتلا به سندرم داون متولد میشوند به گفته محققان ازدواج های فامیلی می باشد که در دین اسلام هم نهی شده است. اما از آنجایی که نمیتوان جلوی ازدواج های فامیلی را گرفت راه حلی که ارائه می شود این است که قبل از ازدواج جهت جلوگیری از تولد کودکان مبتلا به سندرم داون آزمایش های ژنتیک و مشاورره های خانواده استفاده شود.
سندرم داون در کودکان
در این مقاله از سایت ابرکودک به بررسی اختلال سندرم داون در کودکان می پردازیم . البته امرروزه اکثر افراد از این جهت آگاهی های لازم را دارند و کمتر دیده میشود که در این خصوص به مشکلی برخورد کنند. سندرم داون در کودکان رشد آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. به غیر از ازدواج های فامیلی عوامل دیگری می باشند که منجر به سندروم داوان در کودکان می گردد. بالا رفتن سن ازدواج در زنان به بالای ۳۵ سال برای مادران و بارداری داشتن فرزند مبتلا به سندروم داون، بالا رفتن سن مردان برای ازدواج بالای ۴۵ سال می تواند منجر به این بیماری گردد.
سندرم داون در کودکان چیست؟ انواع ان علتها و معالجه
سندرم داون هنگامی اتفاق می‌افتد که کودک با یک کپی اضافه از کروموزوم ۲۱ به دنیا بیاید. سندرم داون در رشد فیزیکی تغییراتی ایجاد می کند. کودکان یا افرادی که مبتلا به سندرم داون هستند بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های مختلف مثلا بیماری‌های قلبی و دستگاه تنفسی قرار دارند.
نشانه های فیزیکی کودکان و افرادی که مبتلا به سندرم داون می باشند :
- قوای کمتر عضلانی
- قامت کوچک‌تر
- صورت تخت
مشکل عدم پذیرش در جامعه برای سندرم داون در کودکان
سندرم داون در کودکان در گذشته در جامعه به‌راحتی پذیرفته نمی‌شد. آنها را به مؤسسات خاصی می‌فرستادند و معمولا پشتیبانی درسی و مراقبت‌های پزشکی از آنها صورت نمی گرفت. البته هنوز هم برداشت های منفی وجود دارد اما اوضاع بهتر می باشد. جامعه امروزی به سختی این افراد را می‌پذیرد. بزرگسالان و کودکان ممکن است از مبتلایان به سندرم داون دوری کنند یا آنها را اذیت و سرزنش کنند. مبتلایان به سندرم داون مثل هر فرد دیگری، احساسات و عواطف دارند و درد را حس می‌کنند. عدم پذیرش در اجتماع، موجب آسیب دیدن اعتماد به نفس آنها میشود. این افراد وقتی بزرگ‌تر میشوند، به‌خاطر شرایط‌شان معمولا در شغل‌های مختلف پذیرفته نمی‌شوند.
اثرات سندرم داون در کودکان
این تصور اشتبابه وجود دارد که مبتلایان به سندرم داون هیچ کاری رار نمی توانند انجام دهند و نمیتوانند از خود مراقبت کنند. گرچه مراقبت از این افراد کار مشکلی می بباشد اما بیشتر افرادی که سندرم داون دارند، اگر درست آموزش ببینند می‌توانند بزرگسالانی مولد باشند و در جامعه مشارکت کنند. کودکان مبتلا به سندرم داون مشکلات زیادی دارند از جمله عدم پذیرش در جامعه. آنها به پشتیبانی و حمایت بیشتری از طرف نزدیکان خود نیاز دارند تا با این سختی‌ها کنار بیایند. گرچه این کار مشکل میباشد.
- برخی ناتوانی‌های ذهنی خاص دارند.
- آموزش با سرعت کمتری می بیند
- یادگیری اطلاعات و مهارت‌های جدید هم در این افراد، بیشتر طول می‌کشد.
- دیرتر از سایر بچه‌ها شروع به راه رفتن می‌کند.
- بیشتر مشکلات ناشی از این اختلال، در سطح کم یا متوسط است.
ویژگی‌های شخصیتی و مهارت‌های آنها درست مثل سایر بچه‌ها، متنوع است.
برخی مشکلات سلامتی رایج در اثر سندروم داون در کودکان
۱- ایجاد اختلال در آپنه خواب: شرایطی است که در آن تنفس شخص هنگام خواب موقتا وقفه ایجاد می شود
۲- بیماری های چشمی :مانند آب مروارید و مشکلات چشمی که نیاز به عینک دارند.
۳- عفونتهای گوش
۴- کاهش شنوایی
۵- نقایص قلبی هنگام تولد
مراقبت از کودکان مبتلا به سندرم داون با آشنایی با مهارت های انان
- خیلی از کودکان مبتلا به سندرم داون، در کلاس‌های آموزشی عادی شرکت می‌کنند
- ممکن است به آموزش بیشتری در مهارت‌هایی مثل خواندن یا ریاضیات نیاز داشته باشند.
- اغلب این کودکان با راهنمایی و آموزش صحیح و بیشتر یاد می‌گیرند که بخوانند و بنویسند.
- می‌توانند آموزش اختصاصی ببینند یا شغل خاصی داشته باشند و به دانشگاه بروند.
- کودکان مبتلا به سندرم داون مانند بقیه کودکان مهارت‌ها و قدرت‌های مختلفی دارند.
- بعضی از آنها به موسیقی و هنر علاقه دارند
- بعضی دیگر به ورزش علاقه نشان می‌دهند.
- بعضی از آنها خجالتی هستند
- برخی دیگر در دسته کودکان برونگرا و بی‌پروا قرار می‌گیرند.
الف ) حمایت از کودک مبتلا به سندرم داون
حمایت پزشکی از کودکان مبتلا به سندروم داون
حتما شرایطی برای آنها فراهم کنید که پشتیبانی لازم را در خانه و مدرسه دریافت کنند. هر کودک مبتلا به سندرم داون، در نوع خود منحصربه‌فرد است. بنابراین به برنامه‌های شخصی و اختصاصی برای کمک نیاز دارد تا از تمام پتانسیل‌های وجودی‌اش به بهترین شکل استفاده کند. یک متخصص اطفال یا متخصص و مشاور مربوطه پیدا کنید که کاملا به او اطمینان دارید و در کارش توانایی لازم را دارد. همچنین تجربه‌ی کار کردن با کودکان مبتلا به سندرم داون را نیز داشته باشد. این پزشک به شما کمک می‌کند که هر آنچه در مورد سلامتی فرزندتان نیاز دارید، یاد بگیرید. در نزدیکی خود، مؤسسات ارائه‌دهنده‌ی خدمات و مرکزهای حمایتی را پیدا کنید. در این مؤسسات، مشاوران و متخصصان مربوطه، به نوزادان و کودکانی که تأخیر در رشد دارند و توانایی‌های یادگیری آنها پایین‌تر است، کمک می‌کنند.
حمایت‌های درسی و تحصیلی
با مدرسه‌ی کودک خود همکاری داشته باشید. باید با مشاوران مدرسه و مربی فرزندتان مثل یک گروه همکاری کنید تا مطمئن شوید که فرزندتان، حمایت تحصیلی و پشتیبانی اجتماعی لازم را دریافت می‌کند. حضور در جامعه برای بسیاری از این بچه‌ها مفید است. بعضی از آنها می‌توانند در مدارس عادی تحصیل کنند، ولی به حمایت بیشتری نیاز دارند. برای برخی دیگر از آنها توصیه میشود که هم در کلاس‌های عادی شرکت کنند و هم کلاس‌های اختصاصی با حضور مشاوران و مربیان متخصص داشته باشند.
بهبود سندروم داون در کودکان با دوستی و ارتباط
با آنها تمرین کنید تا شروع کردن یک گفت‌وگو را یاد بگیرند. بچه‌ها به‌محض اینکه برقراری ارتباط اولیه را یاد بگیرند و افراد مخرب را شناسایی کنند، می‌توانند دوستان خوبی پیدا کنند. با آنها تمرین کنید تا بتوانند خودشان را معرفی کنند. به آنها یاد بدهید که سلام کنند، اسم‌شان را بگویند و از بچه‌های دیگر بپرسند که آیا دوست دارند با هم بازی کنند؟ مثلا به آنها بگویید که از طرف مقابل بخواهند کار خود را متوقف کند یا از معلم خود کمک بگیرند. یا اینکه به گفت‌وگو ادامه دهند و از آن فرد فاصله بگیرند. برای زمان بازی آنها، برنامه‌ریزی منظمی داشته باشید. با والدین سایر بچه‌ها در ارتباط باشید و فرصتی را برای فرزندتان فراهم کنید تا با دوستانش تعامل داشته باشد. جای خود را عوض کنید و نقش یک دوست را برای کودک‌تان بازی کنید. از این روش، بچه‌ها می‌توانند مهارت پیدا کردن دوست را یاد بگیرند.
ارتباطات اجتماعی و نقش آن در درمان سندروم داون
شرکت داشتن در روابط اجتماعی و ارتباط با دیگران، برای کودکان مبتلا به سندرم داون بسیار مفید است. دوست پیدا کردن برای بسیاری از بچه‌ها سخت است. به آنها یاد بدهید از کودکانی که آنها را نادیده می‌گیرند یا حرف‌های توهین‌آمیز و غیردوستانه می‌زنند، فاصله بگیرند. به فرزندان خود یاد بدهید تا با حرف‌های ناخوشایند و رفتار نادرست دیگران کنار بیایند. با آنها صحبت کنید و به آنها یاد بدهید که در چنین شرایطی چه کاری انجام دهند. کودکانی که شرایط خاصی دارند، به‌مراتب با مشکلات بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در مورد رفتارهای دوستانه و غیردوستانه با آنها صحبت کنید و برایشان توضیح دهید که دوست خوب چه ویژگی‌هایی دارد. بچه‌هایی که لبخند می‌زنند و کلمات محبت‌آمیز می‌گویند، دوستان خوبی هستند.
سندرم داون در کودکان نیاز به حامی دارد
به‌عنوان کسی که فرزند یا عزیز مبتلا به سندرم داون دارید، می‌توانید به دیگران رفتار صحیح با آنها را نشان دهید. با بازی کردن و تفریح رفتن و گشت‌وگذار همراه با یک کودک مبتلا به سندرم داون، به دیگران یاد می‌دهید که چطور با این کودکان رفتار کنند؛ با احترام، محبت و حمایت، درست مثل بقیه بچه‌ها. از مدرسه‌ی فرزندتان بپرسید که در مورد پذیرش تفاوت‌ها و رفتار با این کودکان، چه برنامه‌هایی دارند. بپرسید که کودکان را چطور برای پذیرش این تفاوت‌ها آموزش می‌دهند. اگر مدرسه‌ها چنین برنامه‌هایی ندارند، خودتان برای پیشنهاد این کار، اقدام کنید.
مشخصات فیزیکی و ظاهری افراد مبتلا به سندروم داون :
دست و پاهای کوچک
فقط یک خط در کف دست
قد کوتاه تر از سایرین
صورتی پهن، خصوصا بینی
گردن کوتاه
گوش های کوچک
زبانی کلفت و بیرون از دهان
نقطه های سفید ریز در عنبیه
ب ) انواع سندروم داون در کودکان
سه نوع سندروم داون در کودکان وجود دارد. افراد بدون اطلاع از کروموزوم ها نمی توانند تفاوت بین این سه نوع را تشخیص دهند. چون آنها از لحاظ ظاهری و رفتاری شبیه هم هستند.
رایجترین نوع سندرم داون به تریزومی ۲۱ معروف است که در آن فرد مبتلا به‌جای ۴۶ کروموزوم، در هر سلولی ۴۷ کروموزوم دارد.
۱- تریزومی ۲۱
حدود ۹۵ درصد افراد مبتلا به سندروم داون تریزومی ۲۱ دارند.
با این نوع از سندروم داون هر سلول بدن به جای اینکه ۲ کروموزوم ۲۱ داشته باشد ۳ کروموزم ۲۱ دارد.
۲- سندروم داون درکودکان از نوع چسبندگی قسمتی از کروموزوم
این نوع درصد کمی از افراد مبتلا به سندورم داون را شامل می شود.
حدود ۳ درصد این نوع زمانی اتفاق می افتد که بخشی یا همه کروموزوم اضافی ۲۱ حضور داشته باشد.
به جای اینکه جدا و مستقل باشد به کروموزوم متفاوتی بچسبد.
۳- سندروم داون در کودکان از نوع موزاییکی
این نوع فقط ۲درصد افراد مبتلا را شامل می شود. موزاییک به معنی ترکیب و تلفیق است.
کودکان مبتلا به این نوع سندروم داون بعضی از سلولهای شان ۳ کروموزوم ۲۱ دارند.
برخی سلولهای دیگر طبیعی هستند و همان ۲ کروموزوم را دارند.
پ ) تشخیص سندروم داون در کودکان
پزشکان نوزاد مبتلا به سندروم داون را در دوران بارداری یا به محض تولد تشخیص می دهند. بعضی از خانواده ها در هنگام بارداری می خواهند بدانند که آیا فرزندشان مبتلا به سندروم داون است یا خیر. تشخیص سندروم داون در زمان بارداری به والدین و خانواده این امکان را می دهد که خودشان را برای نوزادی یا نیازها و خواسته های ویژه آماده کنند.
۱- در دورارن بارداری
دو نوع آزمایش وجود دارد که در طی بارداری جنین مبتلا به سندروم داون را تشخیص می دهد. آزمایش های اسکرینگ و آزمایش های تشخیصی برای تشخیص ابتلا به سندروم داون مورد استفاده قرار می گیرند. آزمایش اسکرینگ به مادر و پزشک او می گوید که احتمال داشتن فرزندی مبتلا به سندروم داون برای این مادر چقدر پایین یا بالا است. آزمایش اسکرینگ تشخیص دقیق نمی دهد و برای تشخیص دقیق حتما باید از آزمایش تشخیصی استفاده شود. آزمایش تشخیصی دقیقا می تواند تعیین کند که آیا جنین مبتلا به سندروم داون هست یا خیر اما این آزمایش برای مادر و جنین خیلی خطرناک است. نه این دو آزمایش نه هیچ فردی نمی تواند تاثیر کامل سندروم داون بر جنین را پیش گویی کند.
۲- بعد از تولد
بعد از تولد یک نوزاد، پزش اطفال وی را معاینه می کند و به احتمال زیاد نوزاد مبتلا به سندروم داون را تشخیصمی دهد. پزشکان در چنین مواردی دستور آزمایش خون می دهند تا مطمئن شوند که نوزاد دارای کروموزوم اضافی ۲۱ در سلول هایش هست یا خیر. از آنجا که بیش از نیمی از نوزادانی که مبتلا به سندروم داون هستند دچار نقایص قلبی هستند، همه نوزادان مبتلا به سندروم داون باید اکوکاردیوگرام شوند.
ت ) خصوصیات و ویژگیها و علایم سندرم داون در کودکان
سندرم داون بیماری نیست، بنابراین بهتر است به‌جای اشاره به نشانه‌ها، به ویژگی‌های آن بپردازیم. افراد مبتلا به این سندرم اغلب ویژگی‌های جسمی مشخص، مشکلات سلامتی منحصربه‌فرد و تنوع در رشد شناختی دارند. رشد شناختی افراد مبتلا به سندرم داون، معمولا نشان از ناتوانی ذهنی خفیف تا متوسط دارد. اما رشد شناختی و توانایی ذهنی به‌شدت متغیر هستند. کودکان مبتلا به این سندرم اغلب بعد از هم‌سن‌وسال‌های خود به مراحل مهم رشد می‌رسند. ممکن است دیر زبان باز کنند و شاید هم برای رسیدن به زبان گفتاری بلیغ، نیاز به گفتار درمانی داشته باشند. در این کودکان، مهارت‌های حرکتی ظریف هم ممکن است به تعویق بیفتند. آنها پس از دستیابی به مهارت‌های حرکتی درشت، کمی به زمان نیاز دارند.
خصوصیات فیزیکی سندرم داون در کودکان
- تونوس ماهیچه‌ای کم
- لکه‌های سفید روی عنبیه
- چشمان روبه‌بالا با درزهای مورب
- چین‌های پوستی در گوشه‌های داخلی
- فضای زیاد بین انگشت شست پا و انگشت دوم
- انحنای انگشت پنجم دست به‌سمت داخل
- خطوط تکی و عمیق در وسط کف دست
- زبان بیرون‌آمده از دهان
- قد و گردن کوتاه
- پل بینی صاف
- تاخیر در رشد
آیا سندروم داون در کودکان برای سلامتی آنان خطری داررد؟
کودکان مبتلا به این سندرم، ممکن است در توجه و تمرکز هم مشکل داشته باشند، نتوانند درست قضاوت بکنند و رفتارهای ناگهانی هم از خود نشان بدهند. اما می‌توانند به مدرسه بروند و به فرد فعالی در جامعه تبدیل شوند. گاهی‌اوقات مشکلاتی عمومی وجود دارند که می‌توانند بر اندام‌ها یا عملکردهای بدنی تأثیر بگذارند. حدود نیمی از مبتلایان به سندروم داون، نقص مادرزادی قلب دارند.
در ۱۱ ماهگی می‌نشیند
در ۱۷ ماهگی چهاردست‌وپا می‌رود
در ۲۶ ماهگی راه می‌رود
در این زمینه‌ها نیز خطر بیشتری مبتلایان به سندروم داون در کودکان را تهدید می‌کند:
مشکلات تنفسی
مشکلات شنوایی
بیماری آلزایمر
لوسمی دوران کودکی
بیماری صرع
اختلالات تیروئید
درعین‌حال شانس ابتلا به گرفتگی سرخرگ‌ها، رتینوپاتی دیابتی و بیشتر انواع سرطان هم در مبتلایان به سندروم داون کمتر است.
ث ) روشها و زمان تشخیص سندروم داون در کودکان
زنانی که احتمال ابتلای فرزندشان به سندروم داون بیشتر است، تحت آزمایش‌های تشخیصی غربالگری قرار می‌گیرند. آزمایش‌های غربالگری می‌توانند احتمال وجود سندرم داون را بررسی کنند. بعضی آزمایش‌های تشخیصی هم به‌طور قطعی مشخص می‌کنند که آیا جنین دچار این سندرم هست یا نه. بعد از تولد کودک هم با بررسی مشخصات جسمی و همین‌طور خون و بافت‌های او، می‌توان سندروم داون را تشخیص داد.
۱- آزمایش‌های غربالگری برای سندرم داون در کودکان
زنان بین سنین ۳۰ تا ۳۵ سال یا بیشتر، طی دوران حاملگی تحت آزمایش‌های غربالگری قرار می‌گیرند، چون احتمال ابتلای کودک به سندرم داون با افزایش سن مادر، بیشتر میشود.غربالگری راه مقرون‌به‌صرفه و کم‌خطرتری برای تعیین این است که آیا آزمایش‌های تشخیصی پیشرفته‌تری باید انجام شوند یا نه. غربالگری نمی‌تواند تأیید کند که آیا سندرم داون وجود دارد یا خیر.
آزمایش ان تی :
در ۱۱ تا ۱۴ هفتگی، یک سونوگرافی می‌تواندفضای روشن در لایه‌های بافت پشت گردن جنین درحال‌رشد را اندازه‌گیری کند.
آزمایش‌های سه‌گانه یا چهارگانه:
در ۱۵ تا ۱۸ هفتگی، این آزمایش مقدار مواد مختلف را در خون مادر اندازه می‌گیرد.
آزمایش ترکیبی:
این آزمایش نتایج تست‌های خون و غربالگری سه‌ماهه‌ی اول را، با یا بدون ان تی، با نتایج غربالگری چهارگانه‌ی سه‌ماهه‌ی دوم ترکیب می‌کند.
آزمایش سل فری دی‌نی‌ای:
آزمایش خونی که دی‌نی‌ای جنینی موجود در خون مادر را بررسی می‌کند.
آزمایش فراصوت ژنتیکی :
در ۱۸ تا ۲۰ هفتگی، یک آزمایش فراصوت دقیق با نتایج آزمایش خون ترکیب میشود.
۲- آزمایش‌های تشخیصی برای سندرم داون در کودکان
آزمایش‌های تشخیصی برای تشخیص سندرم داون و دیگر مشکلات، عملکرد دقیق‌تری دارند. این آزمایش‌ها معمولا در رحم انجام میشوند و خطر سقط جنین، آسیب‌های جنینی یا زایمان زودرس را افزایش می‌دهند.
نمونه‌گیری از پرزهای جفتی
در ۸ تا ۱۲ هفتگی، با استفاده از ورود سوزنی به دهانه‌ی رحم یا بطن، نمونه‌گیری مختصری از جفت به‌منظور بررسی انجام میشود.
آمنیوسنتز
در ۱۵ تا ۲۰ هفتگی، مقدار کمی از مایع آمنیون، با استفاده از ورود سوزن به بطن، برای بررسی گرفته میشود.
نمونه‌گیری زیرپوستی خون بند ناف
بعد از ۲۰ هفتگی، نمونه‌ی کمی از خون با استفاده از ورود سوزنی به بطن، از بند ناف برای بررسی بیشتر گرفته میشود.
چ ) معالجه و درمان سندرم داون در کودکان
معالجه خاصی برای سندرم داون درکودکان وجود ندارد.
هدف اصلی در جامعه باید حول محور غربالگری زمان بارداری باشد و قبل از متولد شدن شناسایی شود تا شاهد متولد شدن نوزادان سندرم داون نباشیم. فرد مبتلا به سندرم داون میتواند بسیاری از کار‌های معمولی بازمان بیشتر از جمله راه‌رفتن و حرف‌زدن را بیاموزند، اما با کمی انگیزه، می‌توانند مهارت‌های مهم زندگی را کسب و به مدرسه بروند که در بعضی موارد می‌توانند تحصیلات عالیه داشته باشند و از عهده کار‌های روزانه خود بر بیایند و کمتر به دیگران وابسته باشند.
سندروم داون در کودکان معالجه ندارد
طی سال‌های اخیر، چنین کودکانی در سرتاسر دنیا، بیشتر در مدارس معمولی حاضر شده‌اند، البته با کمک و حمایت‌های بیشترسایرین. افراد مبتلا به این سندرم هم مثل سایرین، صرفا مراقبت‌های پزشکی دریافت می‌کنند. اما آزمایش‌های اضافی برای مشکلات معمول توصیه میشوند. رسیدگی‌های تخصصی از همان اوایل، میتواند به کودک مبتلا کمک کند که ظرفیت‌هایش را به حداکثر برساند و برای ایفای نقش فعال در جامعه آماده شود. کودکانی که مشکلات خاصی در زمینه‌ی یادگیری و رشد دارند، ممکن است نیازمند حمایت آموزشی باشند، چه در مدارس معمولی و چه مدارس خاص.
مقالات زیر میتواند برای شما جذاب باشد:
برای خواندن هر کدام از مقالات زیر کافی است روی نوشته های آبی کلیک کنید.
استرس در کودکان را با این چک لیست ها برای همیشه بکشید
اضطراب جدایی در کودکان چیست ؟ چگونه آن را درمان کنیم؟
.svg)
دیدگاه شما